Het ‘Eetmaatje’

Extreme armoede (en daarmee het gebrek aan voedsel) in de wereld en voedselverspilling in Nederland vormen samen een schril contrast. Wanneer er voedsel verspild wordt, betekent dat vaak dat er te groot is ingekocht, voedsel over de datum is gegaan of niet alles van het gekochte voedsel gebruikt kon worden. Gemiddeld verspillen we 34 kg voedsel per persoon in Nederland! Naar schatting gaat er meer dan 1 miljard ton voedsel wereldwijd elk jaar verloren of wordt verspild. In situaties van extreme armoede zijn mensen vaak al dankbaar voor één maaltijd per dag. Het ontbijt bestaat vaak uit thee met wat suiker, omdat er geen geld is voor 3 maaltijden per dag.

De manier waarop we in Nederland consumeren en voedsel of spullen weg gooien, heeft vaak indirect gevolgen voor mensen die leven in extreme armoede. Om voedsel te verbouwen en te produceren zijn vaak grondstoffen en producten nodig uit het buitenland, omdat ze bijvoorbeeld veel zon nodig hebben. Vooral dierlijke producten vragen daarin veel landbouwgrond en ook ‘hypes’ hebben een negatief effect. Wanneer een bepaald product populair is, zorgt de vraag naar het product dat er veel grond ingezet wordt om in de gevraagde hoeveelheid te kunnen voorzien. De avocado uit Kenia en Mexico is hier een goed voorbeeld van. De vrucht heeft erg veel water nodig om te kunnen groeien. Water wat diep uit de grond geput wordt, waardoor de lokale bevolking drinkwater moet missen. Wanneer je een netje avocado’s koopt, maar er maar één opeet, is dat dus niet alleen zonde van je geld, maar ook van de productie en neveneffecten.

In 2007 werd wereldwijd 1,4 miljoen hectare grond gebruikt voor de productie van voedsel dat nooit gegeten werd. Een oppervlak dat groter is dan Canada en India samen. Dit gold ook voor zoet water waarvan 250 km3 verspild werd in 2007, goed voor driemaal de inhoud van het Zwitserse Meer van Genève.

De groeiende vraag naar voedsel is een argument dat gebruikt wordt om de ontbossing te rechtvaardigen. Terwijl 28% van de landbouwgrond gebruikt wordt voor de productie van voedsel dat in de vuilnisbak belandt, wordt elk jaar 10 miljoen hectare ontbost om te voldoen aan de wereldwijde voedselconsumptie.

De voedsel- en landbouwsystemen zijn in grote mate afhankelijk van fossiele brandstoffen. Voedselverspilling is daarom grotendeels mee verantwoordelijk voor de klimaatverandering. Weggegooid voedsel zonder recycleplan wordt onder de grond gestopt waar het een impact heeft op de kwaliteit van de bodem en het grondwater. Of het wordt naar vuilnisbelten afgevoerd waar tijdens de ontbinding ervan methaan vrijkomt, een gas dat 25 maal sterker is dan kooldioxide. Voedselverspilling is daarmee medeverantwoordelijk voor klimaatverandering.

Klimaatverandering die juist in de landen waar Compassion werkt een negatief effect heeft:

• Meer overstromingen doordat de zeespiegel stijgt. Vooral dichtbevolkte kustgebieden en rivierdelta’s in ontwikkelingslanden zullen hier mee te maken krijgen.
• Voedseltekorten en mislukte oogsten in gebieden waar het droger wordt, met als gevolg honger en ondervoeding.
• Tekort aan drinkwater en water voor irrigatie in gebieden waar het droger wordt.
• Afname van de biodiversiteit (het aantal verschillende soorten) doordat dieren- en plantensoorten uitsterven. Dat heeft bijvoorbeeld ook negatieve gevolgen voor de visserij waar veel mensen die leven in extreme armoede van rond moeten komen.
• Er komen meer bosbranden en meer woestijnen.
• Er is kans op meer en langere hittegolven. In veel landen is de temperatuur al tropisch en kunnen hittegolven fataal zijn.

Door bewust alleen het voedsel te kopen wat we ook daadwerkelijk eten, kunnen we al een enorm verschil maken.